Beritanlilarin baska bir sürü ün yapmis sahsiyetler vardir. Kimi siyasetle ugrasmis, kimi hanedanlik yapmis ve kimide "dengbêj"lik yapmis. biz bunlarin hepsini tespit etmemiz mümkün degil. Bu gibi sahsiyetleri taniyanlar varsa, lütfen bu insanlarin resimlerini ve hikayelerini yazin ve bize gönderin. Bizim amacimiz bütün Beritanli sahsiyetlerini burada toplamak ve gelecek kusaklarimizin kendi Atalarini tanima firsatini sunmaktir. Qosan'lar, Millemeran'lar ve Qerqulaxan'lar...

BERITANLILAR VE TICARET

Beritanlilarin geçimleri koyun oldugu için ticareti de koyun alisverisi ile olmaktaydi. Kocerlik yapanlar halen alisverislerini koyun üzerinde yapmaktadirlar.Yani yasamini kendi besledigi koyunlara göre ayarlayan bu insanlarin ticaretleri de hayvancilik üzerineydi. Besledigi koyunlardan elde ettigi kuzularin erkek olanlarin ticaret için, ya yaylalarda satilirdi, yada besi yaparak satilirdi, disi kuzular ise tekrar koyun olarak üretimi saglamak için ellerinde tutarlardi. Beritanlilar koyunda ve koyun ticaretinde iyi anliyorlar. Her sonbaharda yasli koyunlarinida besi yaparak kavurmalik icin satarlar. Zaten disi kuzular arkasini doldururlar. Diger amaclari ise oldukca uzun ve zahmetli yollarda göceberlik yaptiklari icin bu gibi yasli koyunlarin yollarda telef ve kalmamalari söz konusudur. Zaten yasli koyunun verimide azalir.

Erkek kuzular yaylalara götürülür ve güzel otlaklarda otlatilir. Kisin iyi bakilir ve ilk bahar hepsi igdis(enemek)edilirdi. Böylece kuzuluktan cikar ve Kafir isimlerini alirlar. Böylece hayvan erkeklik duygulari bitmis olurdu ve yazin yaylalarda otlatilip iyi kilo aldiktan sonra sonbaharda satis için ilk önceleri Suriye'ye götürülüp satilirdi. Daha sonra bu satis için Adana ve oradan Suriye'ye götürülürdü. Beritanlilarin tarihte bu uzun ve zahmetli ticari yolculuklarnda bir sürü hikayeleri vardir. 1960'lardan sonra Gaziantep hayvancilik açisindan büyük bir ticaret merkezi oldu. Burada Kuvvet,Suudi Arabistan ve Suriye gibi ülkeler canli hayvan ticareti yapilmaktaydi. Arap tüccarlar buraya gelir istedigi sürüyü alir ve kamyon tasimaciligi ile kendi ülkelerine götürürlerdi. Gaziantep'teki ticaret 1989 kadar devam etti. Saddam'in Kuvvet isgalinden sonra canli hayvan ticareti bitti.

Simdi Beritanlilarin ticaretleri Bingöl, Elazig, Diyarbakir, Urfa ve Gaziantep sehirleri arasinda olmaktadir. En fazla Diyarbakir hayvan pazarinda satilmaktadir. Bugün bölgenin en büyük hayvan pazari Diyarbakir'dadir. Bölgede hayvancilik artik eskisi gibi degildir. 1985 lerden önceleri Beritanlilarin ellerinde 500 ile 600 bin koyun var iken, ama simdilerde bu sayi 50 lere inmis durumda. Yine yazin toplanan peynir ve diger ürünleri sonbaharda Diyarbakir Bingöl ve Elazig gibi illerde pazarlanirdi. Ilkbahar ve yazin mandiralara süt ve peynir satilirdi.

Yine koyunlardan kirpilan yünün bir kismi bölge illerinde pazarlanirdi. Bu yünlerin bir kismi ise yatak yorgan yastik yapilirdi ve geri kalanida satarlardi. Yine yünlerin bir kismi ise giyecek olarak degerlendirirlerdi çorap, sal, sapik, kazak, yelek külah vb giyim esyalari yaparlardi (Herî)denir. Kuzulardan kirpilan yumusak yünler ise daha çok keçe yapmak için kullanirlardi (Liva)denir. Bir kismi çobanlar için keçe yaparlardi. Geri kalani ise evlerde üstüne oturmak keçe yapilirdi. Kece yapanlar yazin yaylalara gider ve beritanlilar icin bu keceleri yaparlardi. Ama diger ürünleri kendileri yaparlardi. Yine Suriye Halep ve Sam'a giden Beritanlilar giyecek için bir çok giyecek esyasi alirlardi. Beritanlilar kültür düzeyleri gezme ve ticari iliskilerden dolayi toplumlara oldukca kolay uyum gösterirlerdi.

Beritanlilar genelde ve yazin gittikleri yerler üc dagdir. bunlar birlikle bir kac yer daha vardir. Bu diger yerler genelde gecici alanlardir. Simdi size gecici alanlari yazacagim Yani Yaz (Havîn)

1.Erzurum Çat'a bagli Kox
2.Erzincan Kosan yaylasi.
3.Kigi'ye bagli Golgewran yaylasi
4.Pülümür ve Kigi arasi Bagirbaba (Çarek) yaylasi.
5.Sivrice'ye bagli Hazarbaba
6.Palu'ya bagli Koy Sipi (Akdag)
7. Karacadag yaylalari

(Ruslar 1.Dünya savasi sirasinda Dogu Anadolu bölgesini, Bingöl'e kadar isgal edince Beritanlilar bu cografyadaki yaylalara gidemediklerinden dolayi geçici olarak konaklamislardir)

1.Serevdîn;.Solhan'a bagli
Avares, Avgenî, Gaxurana Jorin, Gaxurana Jêrin, Dîyarê Doqo, Gelîyê Ûmê, Golikê Jêrin, Golikê Jorin, Kanîya Xalit Begê, Mexelê Kello, Kevirresê Jerin, Mexelê Beg, Navro, Qendîl, Qicîmerg, Quncikana Jorin, Quncikana Jêrin, Sahra Jorin, Sahra Jêrin, Sincikê Gelî, Sincikê Malan, Terrazin, Warê Azatan.

2.Mexelên Sor: Solhan ve Varto'ya baglidir.
Bîrikana Jêrin, Kevza Jêrin, Lolep, Kevza Jorin, Basirgana Jêrin û Jorin, Surdar, Avares, Beta, Gola Kaviran, Warê Hecî Begê, Merga Mel Husen, Merga Sa'an, Cavîyan, Warê Girvazê, Merga Hespan,

Çavresî Yaylarindaki Mexel'ler Karliova'ya bagli.
Kanîya Çirik. Diyare Meterîsan, Merga Dires, Gelîyê Faro, Kanîya Mexelan, Kanîya Qizan, Zergê, Kanîya Miriskan, Dîyarê Sujîyê, Resik, Qertalix, Qayik, Çîyayê Zêro.

4.Çîyayê Bîngolê;Varto'ya bagli
Benda Jêrin, Benda Jorin, Cel Kanîyan, Kox, Selres, Goma Teyêr, Gozel Dere, Heft Newalan, Kortikana Jêrin, Kortikana Jorin, Kurra Berana, Merga Kanîyan, Mexelê Gonîyan, Kanîya Zinêr, Mexelê Miselem, Sewtî, Zoravan.

Besa Qerqulaxa
Karakulaklar kendi içinde 11 oymaga (Bere) ayrilmistir. Qerqulaxan (Karakulak): Hesê Sas kendi aile ve akrabalarindan küsüp Van Gürpinara gidir. Burda yedi yil çobanlik yapar. Geri dönünce bir sürü beyaz koyun ile döner. Memleketine dönünce sürü Palu köprüsünden geçerken maliye sürüden vergi alir. Koyunlar beyaz ve kulaklari siyah oldugu için lakap olarak Karakulak denilmis ve böylece Karakulak olmus.

1.Qantozan Ailesi (Muhamedê Gûrî)
Bu ailelerin soyadlari Demirkapu, Demirkapi, Keçeloglu ve Soykan, Bendav ve Beritan dir. Ilk yerlesim yerleri Gülçati(Gundê Kirvan)köyüdür. Simdi göçebelik yapan yoktur. Aile sayisi 90‘a yakindir. Nüfus olarak 700 civarindadir. Bunlardan Kirvan köyünde, Yarimca'da, Diyarbakir merkez ve iskan tarafindan verilen 6 köyede yerlesen vardir. Bir kisim ise Karakoçan'a bagli Qilîsor köyüne yerlesmis. Istanbul ve Avrupa'da olan aileler vardir. Soykan'lar ise 30 aile kadar dir. Soykan'lardan Kovancilar'a yerlesen bir kaç aile vardir. Bu aile kendi içinde kapali ve feodal baglari çok güçlüdür. Ama son on yilda büyük çözülmeler yasaniyor. Okuma ve yazma orani yüksektir. Bu ailede Abdullah Qantoz ve oglu DR. Rodî kürt siyasetinde yer aldilar. Dr.Rodi kontra saldirisinda oglu Surzan'la birlikte hedef oldu. Surzan sehit oldu. Kendisi agir yarali kurtuldu. Is yerleri Beritan Eczanesi ve Beritan internet cafe (Diyarbakir'da)Demirkapu Cafe Yarimca, (Kaynak Mucin ve Mehmet Demirkapu)

Qantozan Anlami: Hasan bu ailenin babasi olup kendi atini eyer(palani)ni kendine özgü bir sekilde dogal renkli iplerle ve boncuklarla süslemis. Palu ilçesine gidip gelirken orda Türkçe konusanlar bu süslemeye Qantoz demisler. Böylece lakap olarak Hasan Kantoz olmustur.(Kürtçe'de Gulik, Sirik û Morî)

2.Mala Hesî Mehê (Hesê Sas)
Qerxulaxanlarin en büyük kabilesidir. 500 aileye yakindir. Okuma ve yazma orani düsüktür. Hemen hepsi iskan tarafindan verilen köylere yerlestirilmislerdir. Göçebelik yapan çok az aile vardir. Yerlesim yerleri Bingöl Incesu köyü, Diyarbakir, Simaq, Qesel, Mollapolat, Tepekonak, Çeltikli ve Alibey köyleridir. Istanbul'da 100 aile vardir. Elazig merkez ve Vank köyü. Karakoçan'a bagli Mahmutlu köyü ve civar köylerde yasayan aileler vardir. Tarim ve hayvancilikla ugrasiyorlar. Istanbul'da yasiyanlar ise pazarlar'da giyim satmaktadirlar. Soyadlari Biçer ,Aydin, Karakulak, Karabulut,Ayaz, Ulucan, Akgöz, Karatas, Aktas, Aksu, Tekin, Morkoyun, Yesiltas ve Cetin'dir Bu aile de Nurettin Karatas ismindeki sahis uzun bir dönemdir ve halen AKP'de Gaziantep milletvekili olarak siyayet yapmaktadir. Ayni zamanda suanki Beritan kooperatif baskani da bunlardandir (Kaynak Mahmut Tekin)

3.Hec Elîyan (Hecî Elî)
Bu ailelerin soyadlari Akkuzu, Ormangören,Morkuzu, Ulucan, Atilla, Sertkaya, Uluer, Demirtak Morkoyun'dur. Bingöl Simani ve Simsor'da, Kovancilar'da Kusçu, Basret, Avlawî ve Gülçati köyünde. Elazig merkezde yerlesmislerdir. 150 aile kadar vardir. Hayvancilik ve ticaret ile ugrasiyorlar. Okuma orani azdir. En fazla okuyan Akkuzu ailesidir. Göçebelik yapan 8 aile vardir. Bu aile de Hasan Akkuzu isiminde bir advukat suanda Elazig'da yeni kurululan DTP'sinin Kurucular kurul üyesidir. Delege listesinde de bir kiz kardesi vardir ve ismi Zozan Akkuzu'dur
(Kaynak Hec Mahmut Morkuzu)
Not: Muhamed, Hesê Sas ve Hec Elî, ücü de kardestirler .
4.Hecîyan Ailesi
Soyadlari Kiliç, Kösegören, Köçer, Tasveren olup. Kovancilar Karinca köyü, Mahmutlu köyü, Zexelan köyü, Bursa, Izmir Karakoçan Mezre, Bingöl Incesu köylerinde yerlesmisler. 100 aile kadardir. Okuma yazma orani düsüktür. Göçebelik yapan var ve hayvan ticareti ile ugrasmaktadirlar.Kisin kislak olarak karakoçan ve bingöl'de kaliyorlar. Yazin buradan Çavresi ve Serevdîn yaylalarina giderler. Nufüs olarak Karakoçan ve Bingöl'e kayitlidirlar.
(Kaynak(6.7.2005) Gelîyê Faro, Ç avre s i Abdullah Kiliç)
5.Beyrikan Ailesi
Soyadlari Saridag, Bozyel, Halicioglu, Suludag, Dag ve Saritag dir. Okuma ve yazma orani yüksektir. Bingöl merkeze, Takolan ve Madrak köylerine yerlesmisler. Göçebelik yapan bir kaç aile vardir. Genel özelikleri uzun boylu sari ve kizil saçli ve yüzleri beneklidir. Sima olarak çok belirgindir. 150 aile vardir. Göçebelik yapan vardir. Ünlü Dengbêj Ehmedê Bêrtî(Ehmedê Mamê) bu ailedendir.
NOT: Okuma ve yazma oranlari, son yillarda bir çok ailenin yerlesik hayata geçmesinden dolayi artis göstermistir. Bunun üzerine okuma yazma oranlari yaklasik olarak %70 kanaatine varilmis olmakla beraber bir çok üniversite ögrencisi bulunmaktadir. Bu aileler den her on aileden bir ailesi göçebe hayatini sürdürmekte yerlesik hayata geçenler ise; Bingöl, Elazig, Diyarbakir, Kayseri ve bu illere ait ilçelere yerlesmislerdir. (Kaynak Feyyaz Saritag) Halicioglu ailesi Halifandan gelme olup sonradan Beritanlasmislardir. Beyrikan ailesiyle yakin akraba olmuslardir. S imdilik kendilerini Beyrikanlar dan saymakta ve tamamen Beritanlasmislar.
(Kaynak(Derik 25.04.2005. Musur ve Ahmet Halicioglu)
6.Qemikan Ailesi
Qemikan'li olan Sorobeg kendi kardes ve akrabalarindan küsüp, Erzurum Oltu ilçesine gidip yerlesmis ve göçeberligi birakmis. Oemikanlar çok genis bir cografyaya yerlesmislerdir. Kigi, Tekman, Hinis ve Çat gibi degisik yerlere yerlesmislerdir.
Mala Çürtano: Öztürk ailesidir. 40 aileye yakindir. Simaq köyüne yerlesmisler. Bunlar Qemikanlilarin akrabalaridir.
7.Hec Musan
Soyadlari Demirbag ve Bingöldür. Genelikle Gülçati (Kirvan) ve Tasören köyüne yerlesmisler. Bir kisim Elazig merkeze yerlesmistir. Okuma yazma orani yüksektir. Feodal yasam en fazla bu aile de çözülmüstür. Avrupa'ya yerlesmis bir çok
aile vardir. Yine Avustralyaya yerlesmis 10 aile vardir. Toplam olarak 150 aile kadardir. Göçebelik yapan 4 aile vardir.
Bizim bildigimiz isyerleri ise sunlardir:
Demirbag Ticaret Perakende Her Nevi Ayyakkabi Satis Magazasi, Demirbag Ticaret Toptan Plastik, Kavafiye ve Her Nevi Spor Satis Magazasi, Beritan Yeni Hayat Eczanesi, Beritan Itriyat ve Kozmetik Sanayi, Beritan Dostlar Eczanesi, Pizzeria Romstad, Pizzeria Planeten, Pizzeria Sosen. Ayni zamanda da Avustralya'da bir kac isyerleri vardir.
Not: Hec Musanlar hem ekonomik ve hem de okuma konusunda, diger Beritanlilara gore oldukca illerdedirler. MHA'da calisan ve gazetecilik yapan Jêhat Bêrtî adindaki sahis da bu ailedendir.
8.Polan Ailesi
Hepsi Elazig merkez ve ovasina yerlesmisler. Elazig merkez Pol Tepesine yerlesmis. Okuma yazma orani düsüktür. %80 i göçebelik yapmaktadir. Yazin genellikle Ç avresi yaylasi ve Erzurum Çat bölgesindeki yaylalara gidiyorlar. Bir kismi da Hilvan Kiraç bölgesine gidiyorlar. Hayvancilikta bayagi zengindirler. Iskan konusunu kendileri satin alip yerlesmisler. Genel özelikleri boylari kisadir. Soyadlari Bingöl, Özdemir, Akalin aileleridir. 80 aile vardir.
(Kaynak Said Özdemir,H Ahmet Akalin 10.07.2005.Çavresi Kanîya çirik)
9.Mala Bayro Ailesi
Kayseri merkeze yerlesmislerdir. 30 aile vardir. Soyadlari Tekin'dir. Halen Kayseri de hayvancilik (besicilik) yapmaktadirlar. Okuma ve yazma oranlari yüksektir. Göçebelik yapan yoktur. S imdi akrabalarla iliskileri sicak ,gidis ve gelisleri sürekli vardir. Neden Kayseriye gittiler? Toplumumuzun sosyal yarasi olan kan davasi yüzünden buraya gittiler. Daha sonra bu kan davasi barisla sonuçlandi.
Ne zaman gittiler? 1977'den baslayip 1982'ye kadar geçen zaman içerisinde Kayseri”ye yerlestiler.
(Kaynak : Himdin Ulucan)
10.Mala Xeloy Eysê ailesi
Soyadlari Tekin ve Öztekin olup hepsi Bingöl merkeze yerlesmis. Bir kaç aile Kayseri merkeze yerlesmis. Göçebelik yapan yoktur. Okuma yazma orani yüksektir.30 aile yakindirlar.
11.Mala Elîyê Kerro ailesi
Elazig,Karakoçan ilçesinin Êxê köyünde olup soyadlari Bataray'dir. Bingöl merkeze yerlesmislerdir. 200 aile kadardirlar. Mala Zelxê de bunlarin akrabasidir. Göçebelik yapan yoktur.

BERITAN NEDIR?

Beritan kelimesi aslinda Türkçe bir kelimedir. Kelimenin kökü BÊRTÎ dir. Göçebe, koçer veya yerlesik hayata geçmemis, sürekli hareket halinde olan topluluga BÊRTÎ denmistir. Bêrtî mevsimlere göre yer degistiren ve sürekli hayvanlarina güzel otlak bulmaya çalisan, yani kendi yasamini, yetistirdigi hayvanlarinin yasamina göre ayarlayan bir topluluktur. BÊRTÎ ismi de Türk devletinin Kürtlere uyguladigi asimilasyon politikasindan nasibini alarak BERITAN Seklini almistir. BÊRTÎ ye göçebe veya koçer derdik.

Beritanlilar göçebe olduklari için egitim yok denecek kadar azdir. Son yillara kadar okuma ve yazma orani çok düsüktü. Bu nedenle yazili tarihleri yoktur. Beritanlilar yazili bir tarihe sahip olmadiklari için nereden geldikleri, geçmiste nerede yasadiklarina dair herhangi bir bilgi ve belge yoktur. Sadece tarihleri günümüze kadar sözlü olarak gelmistir. Tabi ki TC devleti arsivlerinde varsa bilemiyoruz. Zaten BÊRTÎ'Ler her zaman mevsimlere göre yer degistirmislerdir. Bêrtî'ler hayvanla ugrastiklari için her zaman dogaya göre kendilerini ayarlamalari gerekir. Yani serinlik, sogukluk, sicaklik, ot, su ve barinma için sürekli yer degistirmisler. Yazin serin, bol ot, ve su olan yaylalara gitmislerdir. Kisin ise sicak, bol ot, su ve barinmasi uygun olan yerler seçilmistir. Beritanlilar sürekli dogayla iç içe yasadiklari ve yer degistirdikleri için gittikleri yerlerde uyum sorunlari olmamistir. Bêrtî, Bêrtîyan ve Beritan seklini almistir.

Kürdistan ulusal kurtulus mücadelesinde BERITAN kelimesine büyük bir anlam yüklendi. Beritan ismi Kürt halki arasinda, kahraman isimler arasina girdi. Bu arada kahraman GÜLNAZ KARATAS'i (Beritan) saygi ile aniyoruz.

BERITAN ASIRETI

Beritan asireti üç kabileden meydan gelmektedir. Bunlar 1.QERQÛLAXAN
2.MILEMERAN
3.QOSAN. Bu üç kabile ise kendi arasinda bir çok oymaga ayrilmistir.
Beritanlilar büyük bir cografik alana yayilmislardir. Zaten göçebe demek mevsimlere göre yer degistirmek dermektir. Bunlar Dogu Anadolu ve Güneydogu Anadolu bölgeleri arasindaki alanlarda göçebelik yapmislardir. Göçebelik demek yerlesik hayata geçmemis demektir.

Beritanlilar da genellikle bir is bölümü vardir. Bu is bölümü insanligin ilk evresi olan ilkel kominal hayatin is bölümüne benzer. Erkekler disarida koyunlara bakma, avcilik yapma, erkek çocuklar kuzulara bakma, kadinlar evde yemek hazirlama çocuklara bakma, çamasir yikama kiz çocuklari annelerine yardim etme ve çali çirpi toplama isleriyle mesguldürler.

Bertanlilar genel olarak göçebe de olsalar nüfus olarak Elazig'in Palu ilçesine bagli 1. QERQÛLAXAN Kirvan Köyü (Gülçati) 2.MILEMERAN Kavak Köyü 3.QOSAN ise Sorkan Köyü (Igdeli), Avlagi ve Köse Köyleri üzerine kayitlarini yazmislardir. Bu Köyler simdi ilçe olan Kovancilar'a baglidir. Ama her zaman sakli (kitim) nüfus olmustur. Askerlik islemlerinden dolayi sürekli asker kaçaklari olmustur. Ayni zamanda bu Köyler Beritanlilarin ilk mülkiyetleri olmustur. Bu Köyleri yerlesik hayata geçmek için almamislardir. Sadece aile büyükleri ve ileri gelenleri kis mevsiminde daha rahat yasamak için almislardir. Çünkü kis mevsiminde koyunlar BÊRÎ (Ceylanpinar) denilen bölgeye götürülürdü. Yaslilar, ileri gelenler, aile büyükleri ve hastalar bu Köylerde kalirlardi. Zenginler hayvanlarini Bêrî'ye (Ceylanpinar) götürüp bakmalari için bahara kadar çoban ve fakir ailelere teslim ederlerdi. Ilkbaharda hayvan sahipleri gidip hayvanlarini teslim alip kendileri bakarlardi. Tabi ki hayvanlara bakan bu aileye belli bir parasal destek yapilirdi.

Göçebe bir hayat yasayan Beritanlilarin en önemli özelliklerinden biri de hayvanlarini otlatmak için sürekli yer degistirmis olmalaridir. Bu yer degistirme mevsime göre uygun otlak bulma ve dogadan faydalanma temelinde gelismistir. Dogal ortamdan faydalanmak için sicaklik, sogukluk, otlak, su vb nedenlerden dolayi göçebelik devam etmistir.

Bertanlilarin geçim kaynagi hayvancilik oldugu için (küçükbas, koyun keçi) her zaman iyi otlak bulmalari aciliyet gerektirirdi. Iyi otlak ve mevsime göre iyi sartlar olusmadigi zaman hayvanlarin çogu telef olurdu.
Yani Yaz (Havîn) mevsiminde serin ve bol ot olan yaylalara gidilirdi. Bu yaylalar Bingöl'ün 1. Karliova, Çavresi yaylasi 2.Solhan'a bagli Serafettin yaylasi 3.Varto Bingöl Sewti (Kog) yaylasi. 4.Erzurum Çat'a bagli Kog veya Begçiman yöresi. 5.Erzincan Kosan yaylasi. 6.Kigi'ye bagli Golgewran yaylasi. 7.Pülümür ve Kigi arasi Bagirbaba (Çarek) yaylasi. 8.Sivrice'ye bagli Hazarbaba, Palu'ya bagli Koy Sipi (Akdag) ve Karacadag yaylasi (Ruslar 1.Dünya savasi sirasinda Dogu Anadolu bölgesini, Bingöl'e kadar isgal edince Beritanlilar bu cografyadaki yaylalara gidemediklerinden dolayi geçici olarak konaklamislardir)

Iyi verim alinabilmesi için Hayvanlarini iyi otlaklarda otlatmalari gerekirdi. Yaz mevsiminde serin ve bol otu olan bu yaylalarda onlari ünündeki kis aylari ve zorluklari beklemekteydi. Ailelerin bir çok ferdi bu hazirliklar için görevlendirilirdi. Bir çok isler onlari bekliyordu.

Beritanlilar yazin gittikleri yerlerde sosyal ve kültürel olarak orada bulunan halkla bir iletisim içine girerlerdi. Bu ilçelerin ticari yönden gelisimini saglar. Yine bunu yaninda beraberinde bir çok olumlu sosyal aktivitelerin gelismesine katki sunarlardi. Etkilesim her yönlü olurdu. Çok gezip ve görmeden dolayi Beritanlilar genis bir kültüre ve cografi bilgiye sahiptirler. Okuma ve yazma ne kadar az olsa da gezip ve görmeden dolayi çok kültürlü bir asirettir.

Aile büyüklerimizin zamaninda ticaret ve devletin ileri gelenleriyle yada ünlü siyasetçilerle iliskileri olmustur. Her gittikleri yerlerden belli sahsiyetlerle iliskileri olmustur.

Beritanlilar oldukca Zengin, Misafir Perver ve Mert insanlardi. Kimsede para (likide) yokken, hayvan sayesinde Beritanlilarda altin çokça bulunurdu. Hayvan hemen satilip paraya dönüstürülebilirdi.

Millemeran ailesi kendi içinde 6 oymaga (Bere)

1.Gümüsan Ailesi (Mehe Zeytê)

Soyadlari Gümüs, Zeytun, Sen, Gürbüz, Gurpinar, Tuncay olan ailelerdir. Bu aile Diyarbakir Merkez, Kasel, Simak, Malapolat, Tepe Konak, Çeltikli, ve Alibey köyyazma orani yüksektir. (kaynak Cevher Uçucu)lerine yerlesmislerdir. Göçebelik yapan yoktur. Gümüs ailesi Diyarbakir merkeze yerlesmis, okuma ve yazma orani yüksektir.

2. Zeytan (Ali Zeyt)

Sevim, Ulas ve Bilici soyadli ailelerdir. 50 aileye yakindir. Göçebelik yapan birkaç kisi vardir. Sevim'ler hepsi Kasel köyüne yerlesmis Sevim'lerde okuma yazma orani düsük ,hepsi 1984 itibaren bu köye yerlesmisler.
Ulas çok eskide göçebeligi birakip Bingöl, Solhan ilçesine yerleþmiþ. Okuma ve yazmasi yüksek, Ünüversite bitiren bir çok kisi vardir. Ulas'lar toplam olarak 15 ev vardir. Diyarbakir merkez olan vardir.

3.Newikan

Millemeran'in oglu Hasan'in çocuklaridir. (soyadlari) Uçucu, Dagdelen, Görkmen, Seven, Ögmen, Canpolat ve Palaoglu) Bunlar 200 aileye yakndirlar. Bingöl merkez Diyarbakir Kasel, Simak ve Malapolat, Tepe Konak, Alibey, Çeltikli köylerindedir. Kovancilar Kavak köyü ve Diyarbakir Dicle ilçesi çok eskiden yerlesmis üç köy vardir. Göçebelik yapan 10 aile vardir. Okuma ve yazma orani düsüktür.

4.Yazici ve Mala Elî

:Ikisi kardestirlerdir. Yazici soyadi Gezici ve Yazici'dir 40 aile vardir. Ticaretle ugrasiyorlar . Diyarbakir ve Antepe yerlesmisler. Yazici ailesinde okuma ve yazma orani yüksektir. Mala Elî - soyadlari Ates dirler. 20 aile vardir. Göçebelik yapan bir kaç aile vardir. Iskan tarafindan verilen köylere yerlesmis bir çok aile vardir. okuma ve yazma orani çok düsüktür.

5.Mala Hesê Qeyê (Mala Xelîlê Musa)

:Bunlar Kovancilar Hengivet köyüne yerlesmis soyadlari, Dogan, Demir, Ocak ve Aslan aileleridir 40 aile vardir. Göçebelik yapan yoktur. Okuma yazma orani vasattir.
OMERAN ailesi soyadi Karademir dir. Bunlar Melpolat Simaki ve Kasel köylerine yerlesmislerdir. 8 Aile göçebelik yapiyor 20 aile vardir. Genel olarak yaylaya Serefettin yaylasina gitmislerdir. Bu ailenin koyunlari Beritanlilar içerisinde koyunlari beyaz olan tek aile idi. Okuma yazma orani çok düsüktür. (kaynak M.Sidik Karademir)

6. Mala Alo

Soyadi Karagöz'dür. Elazig merkeze yerlesmis ticaretle ugrasiyorlar okuma ve yazma orani yüksektir.

Bu kabile kendi içinde 10 oymaga (Bere) ayrilmistir.
1.Sevderan
Soyadlari Canpolat, Sorgucu, Palaoglu, Çakici ve Göksu aileleridir.Daha çok bunlar Elazig merkeze yerlesmislerdir. Qosanlarin en zenginleri ve siyasi aileleridir.
Illeri gelen ve hanedanlar bu aileden çikmislardir. 100 aile vardir. Okuma ve yazma orani yüksektir. Göçebelik yapan yoktur. Ticaret ile ugrasiyorlar. Ankara, Izmir, Istanbul ve Diyarbakir'a yerlesmis ve bir çok aileleri Avrupa'da olan vardir. Elazig Beritan Hotel. Kaynak(M.Tahir Canpolat)

2.Mala Cûî Musa
Soyadlari Tiker, Koc, Tanriverdi, Ulas, Döner, Barajkiliç Yilmaz ve Barut dir. Bunlar Mus Varto ilçesine bagli Çaglik, Gundemiran ve Qeregivic köyleridir. Okuma ve yazma orani iyidir. Bunlar aile olarak zengindirler. Bu üç köyde 90 aile vardir.Kisin köylerinde kaliyorlar. Yazin Bingöl Sevtî yaylalarina gidiyorlar. Hayvancilikla ugrasiyorlar.
Kaynak (Hadi ve Nazim Tanriverdi, Osman Barut, Mehmet Ulas ve Baba Ulas 13.07.2005 Kortukan yaylasi)

3.Mala Xelîlan
Soyadlari Akalin,Yildirimbas ve Akgünlü'dürler. Genellikle Kovancilar ilçesinde ikamet etmektedirler ve 100 aileye yakindir. Okuma ve yazma oranlari yüksektir. Göçebelikle ugrasanlar yazin Bingöl daglarinda hayatini sürdürmektedirler. Kisin ise Kovancilar ve Urfa'da hayatini sürdürürler. Okuma ve yazma orani yüksek oldugundan gençlerin çogu suan Kovancilarda degildir, ama okuyupta gelenler Beritanlilar için çok emek vermislerdir. Kovancilarda belli basli is yerleri vardir. Bunlarin içinde Veteriner Zahit Akalin, Akgünlü giyimdir. Bu sitede bize de yer verip görüslerimizi saygiyla karsiladiginiz için spas dikim. Sitede yayinlarsaniz çok sevinirim. KAYNAK: (Îlyas Akalin)

4.Mala Melê Qasê
Soyadlari Karabal dir. 60 aileye yakindir. Kovancilara yerlesmislerdir. Okuma ve yazma orani düsüktür. Hayvancilikla ugrasiyorlar. Göçebelik yapan vardir.

5.Mala Hindo
Soyadlari Yüngül, Ülgen, ve Demirel olup Elazig ovasina yerlesmis 70 aile vardir. Göçebelik yapan 15 aile vardir. Hayvancilikla ugrasiyorlar. Okuma ve yazma orani yüksektir. Yari göçebelik yapiyorlar. Kisin Elazig ve Çaglar köyünde kaliyorlar. Yazin Zorava yaylasina gidiyorlar.

6.Mala Mehemedan
Mehmed ailesi Ölçücüoglu, Ölçücü, Tag soyadlarina sahiptirler. Aile ilk olarak Sorkan( Igdeli) köyüne yerlesmislerdir. Daha sonra Kovancilar ilçesine gelmisler ve bir kisimi Elazig merkeze yerlesmisler. Bu qebile tahmin olarak 50 aile vardir. Ailede okuma ve yazma orani yüksektir. Ailede üniversite bitirmis bir çok kisi vardir. Aile genellikle Elazig ve Kovancilar'da yasamaktadir. Bir kaç ailede çesitli illerde yasamaktadir. Aile bireylerinin geçim kaynagi genellikle ticarete dayanir. Hayvancilik (besicilik) ile ugrasanlar vardir. Göçebelik yapan yoktur. Elazig da isyerleri: (Hotel Çinar, Ufuk Kirtasiye. Berdan Ticaret, Çinar Kuruyemis. Tekbir Kirtasiye.) Kovancilar'da (Refah Ticaret, Ölçücü Veteriner. Ölçücüoglu Ticaret, Berdan Ticaret, adinda isyerleri vardir. (Kaynak: Mehmet Can Ölçücüoglu)

7.Mala Îsmaîlan
Soyadlari Karlidag, Akdag, Bingöl, Dag, Türker, Ulukale ve Karlitag olup Elazig ve Kovancilara yerlesmislerdir. 100 aile vardir. Elazig da iskan tarafindan verilen konutlara çogu yerlesmis. Okuma ve yazma orani yüksektir. Göçebelik 10 yapan vardir. Hayvancilikla ugrasiyorlar.
( Çavresi yaylasi 07.07.2005.Merga Direj H. Serdin ve Mustafa Akdag)

8.Mala Weylo
Soyadlari Polat olup Kovancilara yerlesmis 60 aileye yakindir. Okuma ve yazma orani düsüktür. Göçebelik yapan vardir. (Kaynak Tahir Canpolat)
9.Mala Elîyê Cûê
Soyadlari Biçer olup, hepsi Kovancilar yerlesmistir. Hepsi göçebelik yapmaktadir. 30 aile vardir.

10.Mala Ûsî Elî
Soyadlari Demirel, Ates, Ögmen, Özmen, Dagdelen ve Ciçek tir. Hepsi göçebelik yapmaktadir. 100 aile vardir. Okuma ve yazma orani düsüktür. Daha çok Kovancilara yerlesmislerdir.
(Kaynak (Ömer Demirel ve Sadik Ates. Sewtî yaylasi 08.07.2005.)

11.Mala Paso
Merhaba ben Hüseyin Kantarcioglu Elazig Kovancilar'da oturuyorum. Beritan asiretine bir Ber katmak istiyorum MALA PASO; Bagdudar Talo, Demirbas ve Kantarciogullarindan olusuyor. Talo soy ismini tasiyanlar Pirkan K öyün'de kaliyorlar. Demirbas'lar ise Demirciyan Köyün'de kaliyorlar. Bagburdar ve Kantarcioglulari Kovancilar'da yasamaktadirlar. Meslekleri Pirkan ve Demirciyan'da olanlar çiftçilikle ugrasmaktadirlar. Bagbudar'lar ise Kovancilar'da is yerleri var. Bagbudarlar Ticaret ,Kösem Market, Kantarcioglu Ayakabi Magazasi ve Beritan Ticaret. Simdi hersey için tesekkürler.

Qosanlarin Genel Özellikleri

1.Qosanlar her zaman yayla olarak Bingöl Dagina(Kox, Sewti Sêlresa jor û jer, Golasitilan, Kuraberana Qilqil)a gitmisler. Bu yaylalar mülkiyet olarak Qosanlarin. Bütün Qosanlara aittir. Isteyen aile, istedigi yaylaya konaklayabilir. genellikle ayni bere den olan aileler ayni yaylaya gidiyorlar. Artik öyle olmus ki kimin hangi yayla konaklayacagi kendiliginden belli olmustur. Bu yaylalar Sewti ve Heftnewalan en fazla konaklama yeridir. Hayvanlari fazla olanlar ise gidip Hinis ve Tekman köylerinden otlak kiralayip yazin kaliyorlar.

2.Qosanlar, feodal anlamda birlik ve beraberlikleri fazladir. Ama siyasi olarak farklilik gösterirler. Zaten sosyolojik olarak göçebe olan toplumlarin siyasi birlikleri yoktur.

3.Qosanlar kisilik olarak serttirler. Tabiatla içiçe yasamlarindan dolayi sert bir karektere bürünmüslerdir.

4.Beritanlilarda ilk kez toprak satin alan ve ilk kez yerlesik hayat geçen Qosanlardir. Aslinda Kovancilar'da nüfus olarak fazladirlar. Her zaman birlik ve beraberlik olursa Kovancilar Belediye Baskanligini kazana bilirler. Bir dönem Rahmi Çakici Belediye baskanligini kazandi. Hatta Elazig genelinde bir birilerini destekleye bilirlerse milletvekili seçiminde her zaman millet vekili çikara bilirler.

5.Okuma ve yazma orani en fazladir. Üniversite okumus en fazladir. Her meslekten insanlardir. Üniversiteler de ve kendi mesleklerinde kariyer yapan bir çok kisi vardir.

6.Hemen hepsi yerlesik hayata geçmis,yari göçebelik yapiyorlar. Yazin yaylaya gidip kisin ise kendi ahirinda hayvanlarini besliyorlar. Bu göçeberligi yapan kisiler gidis ve gelisleri kamyonetle yapilmaktadir. Yani eskisi gibi at sirtinda göçebelik yok denilecek kadar azdir.

7.Yalniz kis mevsiminde Elazi ve Kovancilar çevresinde kaliyorlar. Ilkbaharda buradan yaylaya giderler.

8.Yayla olarak genellikle Bingöl Sevti'ye giderler.

9.Qosanlarin günün sartlarin uygun olarak artik Kil çadir yerine Kizilay ve naylon çadirlar kullanmaktadirlar. yani eskisi gibi Konêres ve Rewak artik yok denecek kadar azdir.

10.Ulasimda ise at yerin artik kamyonet ve taksiler almislar.